İçişleri Bütçesinde 'Terörle Mücadele' Verisi

İçişleri Bakanlığı’nın 2023 yılı bütçesinin, bu yıla göre yüzde 121,4 artırılarak 32 milyar 631 milyon 38 bin TL’ye çıkartılması istendi. Teklifte, zarar tespit komisyonlarına yapılan başvurulardan sınır güvenliğine, yeni kimlik kartından korucu sayısına kadar birçok veri yer aldı. Terörle mücadele sırasında zarar gören vatandaşlar tarafından, valiliklerde oluşturulan komisyonlara 2021 yılında 97 bin 55 başvuru yapıldı. Ancak geçen yıl, bu başvurulardan 11 bin 375’i sonuçlandırılabildi. Bu durumda, Bakanlık verilerine göre, bu yıl sonunda illerdeki zarar tespit komisyonlarının önünde toplam 107 bin 55 başvuru olacak. Valiliklerde her yıl 30 bin başvurunun sonuçlandırılması hedeflendiği için, komisyonlardaki başvurular, yenileri gelmediği takdirde ancak 2025 yılında sonuçlanabilecek. İçişleri Bakanlığı, iki yıl içerisinde sınırlarda toplam 469 gözetleme kulesi inşa edildiğini açıkladı.

2023 yılı merkezi yönetim bütçe kanun teklifinin görüşme maratonu bugün TBMM’de başlayacak. Bakanlıklar gelecek yıllara ilişkin hedeflerini de kendi bakanlık bütçe tekliflerine geçirdikleri için tekliflerin bu yönüyle de incelenmesi gerekiyor. Bu açıdan bakıldığında, İçişleri Bakanlığı’nın 2023 bütçesinin, bu yılın başlangıç ödeneğine göre yüzde 121,46 artırılarak 32,63 milyar TL’ye çıkartılması istenen teklifte dikkat çeken kimi konular yer alıyor. ANKA Haber Ajansı’nın incelemesine göre, İçişleri bütçesindeki bazı veriler ana hatlarıyla şöyle:

ZARAR TESPİT KOMİSYONUNDAKİ BAŞVURULAR, YENİLERİ GELMESE BİLE 2025 YILINDA ANCAK BİTECEK

İçişleri Bakanlığı, 5233 sayılı Terör ve Terör Mücadeleden Doğan Zararların Karşılanması Hakkında Kanun’a göre sivil vatandaşlara ödeme yapıyor. Bunun için zarar gören sivillerin, illerde vali yardımcıları başkanlığında oluşturulan zarar tespit komisyonlarına başvurması gerekiyor. Yurt genelinde bu komisyonlara 2021 yılında toplam 97 bin 55 başvuru yapıldı. 2022 yılında 7 bin 500 başvuru yapılması bekleniyordu ancak bakanlık bunun yıl sonunda 10 bine çıkacağı tahminini yaptı. İçişleri Bakanlığı 2023, 2024 ve 2025’te de her yıl ortalama 10 bin yeni başvuru yapılacağını tahmin ediyor.

Zarar tespit komisyonları, 2021 yılında toplam 11 bin 375 başvuruyu sonuçlandırabildi. Sonuçlandırılan başvurular için 2021’de vatandaşlara 507 milyon 500 bin TL tazminat ödendi. Bu yılın sonuna kadar ise toplam 1 milyar 648 milyon 69 bin TL daha ödeme yapılacağı belirtildi.

2022 yılı için 12 bin başvurunun sonuçlandırılması tahmini yapılmıştı, ancak bakanlık yıl sonu için tahminini yükseltti ve tahminini, bu yılın sonunda 30 bin başvurunun sonuçlandırılacağı yönünde revize etti. İçişleri; 2023, 2024 ve 2025 yıllarında da her yıl 30 bin başvurunun sonuçlandırılması planlamasını yaptı.

Bu durumda, bakanlık verilerine göre bu yıl sonunda illerdeki zarar tespit komisyonlarının önünde toplam 107 bin 55 başvuru olacak. Valiliklerde her yıl 30 bin başvurunun sonuçlandırılması hedeflendiği için, komisyonlardaki başvurular, yenileri gelmediği takdirde ancak 2025 yılında sonuçlanabilecek.

KORUCU SAYISI ARTIYOR

İçişleri bütçesinde güvenlik korucularına ilişkin verilere de yer verildi. Buna göre, 2021 yılında toplam bin 427 korucu görevlendirildi. 2022 yılı içerisinde 500 korucu daha görevlendirilmesi hedeflenmişti, ancak yıl sonuna kadar bu sayının bine çıkarılacağı bildirildi. İçişleri Bakanlığı, 2023’te bin, 2024 ve 2025 yıllarında ise 500’er korucu daha görevlendirileceğini bütçe teklifinde ifade etti.

İçişleri Bakanlığı, “Bölücü terör örgütü PKK’nın 1984’te başlattığı silahlı eylemlerinin artması ve bölge halkına yönelik katliamlara girişmesi üzerine, güvenlik güçlerinin ulaşmakta güçlük çektiği veya yetersiz kaldığı köy ve mezralarda, vatandaşın güvenliğinin sağlanması amacıyla” 1985 yılında Köy Kanunu’nda değişiklik yapılarak güvenlik koruculuğunun (GK) ihdas edildiğini anımsattı. İçişleri bütçesinde, “Bölgede güven ve asayişin sağlanmasında büyük katkı sağlayan GK’lar, aynı zamanda yatırım değeri yüksek olan ekonomik ve kritik tesislerin de güvenliğini sağlayarak hem üretimin kesintiye uğramamasına hem de inşaatı devam eden yatırımların sağlıkla tamamlanarak ekonomiye katılmasına fayda sağlamaktadır” denildi.

SINIRLARDA İKİ YILDA 469 GÖZETLEME KULESİ

İçişleri Bakanlığı, sınır güvenliği ile ilgili çalışmalar hakkında da bütçede bilgi verdi. Buna göre; sınırlardaki aydınlatma, devriye yolu yapımı, tamamlanan duvar uzunluğu, gözetleme kuleleri ve yüksek güvenlikli tel/çit sistemi verileri de şöyle:

2023’TE 25,5 MİLYON YENİ EHLİYET, 11,8 MİLYON YENİ PASAPORT VERİLECEK

İçişleri Bakanlığı, nüfus ve vatandaşlık hizmet verileri ve tahminlerini de bütçede açıkladı. Bakanlık, 2021’de 2 milyon 18 bin kişinin kimlik kartına sürücü belgesinin yüklendiğini, bu yılın sonuna kadar 1 milyon 750 bin kişinin daha bu hizmetten yararlanacağını bildirdi. Nüfusun yüzde 81,5’inin yıl sonunda yeni kimlik kartına sahip olacağını açıklayan İçişleri Bakanlığı’nın verilerine göre, 2021 yılında 6 milyon 221 bin 604 kişiye yeni pasaport verildi veya pasaportu değiştirildi. 2022 yılı sonuna kadar 9 milyon 224 bin 29 kişiye daha pasaport verileceği tahmininde bulunan İçişleri Bakanlığı, nüfus arşivlerinin tamamının elektronik ortama aktırıldığını bildirdi. Bakanlık, 2021’de 13 milyon 212 bin kişiye yeni tip sürücü belgesi verildiğini veya bunlarla değiştirildiğini, yıl sonunda ise 18 milyon 353 bin kişinin daha ehliyetini değiştirmiş olacağını tahmin ediyor ve 2023’te 25,5 milyon kişinin ehliyetini değiştirmesini bekliyor.